Prezentacja i omówienie alternatywnej koncepcji reformy podatkowej pierwszego zastępcy Przewodniczącego Komitetu RNU ds. polityki podatkowej i celnej Andrzeja Żurżija z Asocjacją Doradców Podatkowych odbyły się dnia 5 października 2015 roku.
Prezes Asocjacji, Partner Kierujący Międzynarodowego Centrum Prawnego EUCON Jarosław Romańczuk, jako członek grupy eksperckiej, na czele której stoi А. Żurżij, przedstawił część koncepcji, dotyczącą reformy strukturalnej i udoskonalenia zarządzania podatkami. Jarosław zaakcentował konieczność zastosowania działań kompleksowych w celu ulepszenia systemu zarządzania podatkami. W szczególności, mowa była o reformie organów kontrolujących, likwidacji milicji podatkowej, połączeniu w jeden dokument protokołu kontroli podatkowej i decyzji podatkowej, wprowadzeniu jednolitego dokumenta źródłowego i in.
Przy przeprowadzeniu reformy organów kontrolujących proponuje się uwzględniać polskie doświadczenie: a mianowicie zlikwidować PSF i utworzyć przy Ministerstwie Skarbu Izbę Podatkową i Izbę Celną.
Podstawowe akcenty przy opracowaniu koncepcji określił Andrij Żurżij.
„Przeprowadziliśmy wiele spotkań z przedstawicielami biznesu i ekspertami, zostało rozpatrzono mnóstwo propozycji, opracowań zespołu docelowego, a także została przygotowana i 4 miesiące temu udostępniona do wglądu własna koncepcja reformy systemu podatkowego. Wszystko to doprowadziło do utworzenia grupy roboczej, w skład której weszli deputowani ludowi i eksperci. Opracowania tej grupy eksperckiej mam zamiar dziś zaprezentować „, – powiedział Andrij Żurżij.
Kluczowe pozycje koncepcji obejmują następne trzy kierunki:
- reforma Państwowej Służby Fiskalnej. „Żadna reforma podatkowa nie może być zrealizowana bez reformy służby podatkowej” – powiedział А. Żurżij – „Jeśli 80% wpływów do budżetu zapewnia 1 500 największych podatników, nie ma potrzeby utrzymywania tak dużej kadry organów podatkowych „;
2) likwidacja milicji podatkowej. Zgodnie ze statystyką z 2 tys. spraw karnych, wszczętych przez pracowników milicji podatkowej w 2014 roku na podstawie art. 212 KK Ukrainy (uchylanie się od płacenia podatków) do sądu zostało przekazano zaledwie 49. A jeśli dodatkowo uwzględnić liczbę niezakończonych postępowań karnych, wszczętych przed rokiem 2014, można skonstatować, iż efektywność pracy milicji podatkowej wynosi mniej niż 2%. W rozwiniętych krajach zachodnich ten wskaźnik wynosi 50-60%. Jeśli mówić o efektywności walki z praniem brudnych pieniędzy, statystyka jest jeszcze smutniejsza. Zwrot środków pieniężnych w trybie sądowym wskutek likwidacji centrów do prania brudnych pieniędzy – 0 hrn.; brak jest realnych faktów pociągania do odpowiedzialności za takie naruszenia;
3)reforma systemu podatkowego w celu tworzenia korzystnych warunków dla rozwoju gospodarki. Tu można mówić o takich trzech kierunkach :
- zmniejszenie poziomu „wymywania” środków obrotowych przedsiębiorstw dzięki udoskonaleniu zarządzania podatkiem VAT. Zwiększenie terminu rejestracji faktur VAT, wprowadzenie automatycznego zwrotu VAT bez dodatkowych kryteriów, skasowanie kontroli prawowitości kredytu podatkowego w związku z tym, że na całą kwotę kredytu została ustanowiona kaucja;
- zamiana istniejącego podatku dochodowego na podatek od dochodu rozdzielonego;
- reforma opodatkowania wynagrodzeń za pracę, w szczególności, likwidacja jednolitej składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (który w istocie jest „quasi-podatkiem”), opłaty wojskowej. W celu zachowania poziomu wpływów do budżetu i wypłaty emerytur przewidziane jest włączenie do stawki podatku dochodowego od osób fizycznych obowiązującej efektywnej stawki opodatkowania funduszu pracy – 41%. Kolejnym etapem reformy będzie stopniowe obniżenie tej stawki do 30, a później i do 20%. Więc podatek nie będzie naliczany wg. zróżnicowanych stawek (w sumie ponad 80 stawek) na fundusz pracy, co umożliwi uproszczenie administrowania.
Bardziej szczegółowo kwestię strukturalnej reformy organów podatkowych przedstawił Prezes Asocjacji Doradców Podatkowych, Partner Kierujący Międzynarodowego Centrum Prawnego EUCON Jarosław Romańczuk.
Zgodnie ze statystyką 92% sporów podatkowych są rozstrzygane na drodze sądowej. Jednym ze sposobów na zmniejszenie tego wskaźnika jest zmiana trybu zaskarżenia administracyjnego decyzji.
Uproszczeniu administrowania także będzie sprzyjało wprowadzenie jednolitego dokumentu źródłowego, zawierającego obowiązkowe dane, przewidziane w Ustawie o rachunkowości, a także połączenie w jeden dokument protokołu kontroli organu PSF i decyzji podatkowej. To pozwoli wyeliminować możliwość wywierania presji na przedsiębiorców. Obecnie podatnik nie może zaskarżyć protokół kontroli w sądzie, zaś organ podatkowy wykorzystuje go jako podstawę do wszczęcia postępowania karnego.
Także Jarosław Romańczuk szczegółowo przedstawił kwestię likwidacji milicji podatkowej i stworzenia Gwardii finansowej na bazie organów śledczych PSF, departamentów MSW i SBU. On podkreślił, że przy tworzeniu nowego organu należy angażować tak nową kadrę, jak i wysoko wykwalifikowanych pracowników istniejących organów śledczych PSF.
Ocenę wpływu podatkowej reformy na gospodarkę kraju przedstawił kierownik Grupy analitycznej Amelin Strategy Anatolij Аmelin. On podkreślił, że polityka podatkowa jest jedną z najważniejszych dźwigni pobudzania wzrostu gospodarczego. Obecnie wielkość szarej strefy wynagrodzeń szacuje się na 270 mld. hrn. „Według naszych obliczeń po ubruttowieniu i obniżeniu stawki podatku na fundusz pracy z 41% do 20%, dla pracodawcy będzie bardziej korzystne płacenie oficjalnego wynagrodzenia za pracę. Planuje się że w ciągu 3-ch lat ze strefy szarej wyjdzie do 70% nielegalnie płaconych wynagrodzeń. A w ciągu 5 lat do budżetu dodatkowo wpłynie 230 mld hrn. pod postacią podatków od wynagrodzeń i 100 mld hrn. dodatkowych kwot podatku VAT (w wyniku wzrostu konsumpcji w związku ze wzrostem wynagrodzeń za pracę) ” – powiedział pan Аmelin.
W razie skasowania obecnego systemu poboru podatku dochodowego i wprowadzenia podatku od dochodu rozdzielonego wielkość dodatkowych inwestycji w gospodarkę w latach 2016-2020 szacuje się na 860 mld hrn. Efekt multiplikatywny, powodujący wzrost gospodarczy, w tym okresie wyniesie do 1.4 bln. hrn. i około 2 mln. miejsc pracy.
Łarysa Wróblewska, partner, kierownik praktyki KCT Międzynarodowego Centrum Prawnego EUCON, przedstawiła alternatywną koncepcję reformy podatku dochodowego, opracowaną przez grupę ekspertów. Ona wyjaśniła treść i zalety implementacji norm dot. zmiany obowiązującego podatku na podatek od dochodu rozdzielonego z jednoczesnym skasowaniem zaliczek. Te kroki pozwolą na zwiększenie środków obrotowych przedsiębiorstw. Dochód reinwestowany można przeznaczyć na modernizację produkcji, tworzenie nowych miejsc pracy. W skutek tego, przy opodatkowaniu dochodu, przeznaczonego na wypłatę dywidend, zniknie konieczność optymalizacji opodatkowania. Po wdrożeniu nowego modelu wyprowadzenie kapitałów do offshorów stanie się bezsensowne i niekorzystne.
Oddzielna uwaga została poświęcona reformie uproszczonego systemu opodatkowania. Danyło Hetmancew, członek Asocjacji, dr.hab. nauk prawnych, profesor katedry prawa finansowego wydziału prawa KUN im. Т. Szewczenki, powiedział, że istnieją atrakcyjne alternatywne propozycje, dotyczące reformy systemu uproszczonego (na przykład, patentowanie). On poparł zasadę grupowania płatników podatku jednolitego: zachowanie dwóch pierwszych grup i likwidację trzeciej, z której często korzysta się większy biznes w celu nielegalnej minimalizacji zobowiązań podatkowych. „Zmiany pozwolą na zachowanie mechanizmu systemu uproszczonego jako wsparcia małych przedsiębiorstw, ale jednocześnie umożliwią likwidację schematów minimalizacji, z których korzystał się średni i większy biznes, a także będą sprzyjać reformie VAT i opodatkowania wynagrodzeń ze stosunku pracy” – zaznaczył pan Hetmancew.
Podsumowując przedsięwzięcie Jarosław Romańczuk powiedział, że Asocjacja Doradców Podatkowych nadal będzie brać aktywny udział w przygotowaniu podatkowej reformy i dyskusjach na jej temat. Już zostały przeprowadzone spotkania Asocjacji z Zastępcą Ministra Skarbu Ukrainy Ołeną Makiejewą, Zastępcą Przewodniczącego Komitetu Profilowego RNU, deputowanym ludowym Ukrainy Andrijem Żurżijem. Wkrótce zostanie przeprowadzone spotkanie z Przewodniczącym Komitetu RNU ds. polityki podatkowej i celnej Niną Jużaniną, podczas którego ma być rozpatrzona alternatywna koncepcja reformy systemu podatkowego.
