Dnia 29 listopadam, w Kijowie odbyło się Pierwsze foru gruntów „Dostęp do finansowania i leasingu”, zorganizowane Grupą Prawniczą EUCON. Przedstawiciele struktur państwowych, banków, firm leasingowych i finansowych, biznesu i agrosektora zebrali się, aby omówić sposoby poszukiwania nowych źródeł finansowych dla rolników, dostępne programy wsparcia rozwoju, pożyczek i leasingu, przyszłe projekty i perspektywy na przyszłość.
Wydarzenie rozpoczęło się od powitania organizatorów i moderatorów pierwszego panelu dyskusji na temat „Skąd Ukraińcy wezmą pieniądze na zakup ziemi” – Yaroslava Romanchuka, adwokat, partner zarządzający Grupy Prawniczej EUCON, i dr Anatolia Miroshnichenko adwokat, starszy partner Grupy Prawniczej EUCON. Yaroslav Romanchuk zaznaczył, że głównym celem forum jest omówienie kwestii dostępu do środków finansowych i poziomu gotowości państwa do świadczenia nowych narzędzi na rzecz przedsiębiorstw. Anatoliy Miroshnichenko podkreślił przesunięcie ciężaru dyskusji z decyzji o otwarciu rynku ziemi jako takiego, na mechanizmy dostępu do nowych narzędzi potencjalnych nabywców i użytkowników gruntów.
Zastępca Ministra Rozwoju Gospodarki, Handlu I Rolnictwa, Inna Meteleva, szczegółowo opowiedziała uczestnikom o nowych instrumentach finansowych, w szczególności rozwoju nowych projektów ustaw. Ponadto, prelegentka zaznaczyła, że w nowym budżecie państwa przewidziano wsparcie finansowe dla producentów rolnych i obniżenia stóp procentowych. „Głównym powodem braku dostępu do kredytów dla rolników jest nieznajomość wymagań i brak możliwości złożenia depozytu”– powiedziała pani Meteleva. Zatem według słów eksperta, w przyszłości, państwo będzie brało na siebie ryzyko związane ze zwrotem pożyczek bankom, a także monitoring, poprzez utworzenie gospodarstwa rejestru.
Lina Dotsenko, prezes zarządu Rolnego Doradczego Centrum BRIDGES (USA), zwróciła uwagę uczestników na to, że reforma przyczyni się do rozwoju kredytowania i ubezpieczeń na Ukrainie. Zdaniem prelegentki, głównym wyzwaniem dla rolnika jest otrzymanie pożyczek i utrzymanie zdolności do zamknięcia tego kredytu. Pani Dotsenko również podzieliła się szczegółami amerykańskich doświadczeń w stosowaniu podobnych narzędzi, a także stwierdziła, że ukraińscy eksperci będą mieli okazję spotkać się z amerykańskimi kolegami i posłuchać ich doświadczeń.
Zdaniem Oleksiya Mushaka, doradcy Premiera Ukrainy, głównym problemem jest „wyjście z szarej strefy” 40% rynku gruntów. Pan doradca podkreślił, że według nowego projektu ustawy, ziemie będą kupować tylko Ukraińcy, a największe agroholdingi nie.
Mykola Gorbachov, prezydent Ukraińskiego Stowarzyszenia Zbożowego, dołączając do kolegów, zaznaczył, że jedynym organem, który może udzielić gwarancji dla rolników, jest państwo. Ponadto, ekspert zwrócił uwagę na funkcje państwa w aspekcie reformy rolnej.
Dmytro Livch, kierownik działu analiz, project manager EasyBusiness, podkreślił, że Ukraina powinna zrealizować najbardziej liberalne realia systemu rynkowego. Prelegent zwrócił uwagę słuchaczy na potrzebę przejrzystości działalności biznesowej, profesjonalne doradztwo na rzecz rolników i wzrost poziomu ubezpieczenia.
Druga sesja była poświęcona kwestii praktycznych aspektów dostępu do kredytów i leasingu programów. Moderował ją redaktor naczelny agencji Informacyjnej „Finansowy klub” Ruslan Chorny.
Sesję otworzono wystąpieniem na temat: „Wymagania banku wobec kredytobiorcy/gospodarstwa rolnego” dyrektor sprzedaży A. „Alfa-Bank” Oleksiy Stupak. Prelegent opowiedział uczestnikom o sposobach finansowania gospodarstw, skoncentrował się na zagadnieniach formatu przyszłości rynku, rejestrów, nielegalnego przechodzenia własności od właściciela do właściciela. Pan Stupak podkreślił, że otwarcie rynku ziemi da impuls nie tylko do rozwoju rolnictwa, ale i daje możliwość dla rolników wejścia na wyższy poziom technologii: „Rozwój rynku ziemi daje możliwość, aby przyciągnąć pieniądze do przepływu kapitału i przejść na bardziej wydajne technologie umożliwiających uzyskanie obfitych plonów w szczególności”.
Sergii Gunko, specjalista ds. zarządzania projektami (projekt „Informacje rolnicze na Ukrainie”, IFC), w ramach tematu „Informacje rolnicze: skuteczne praktyki pozyskania finansowania” mówił o specyfice realizacji programów wdrożeniowych dla rolników na Ukrainie, pracy rejestrów rolnych, programach kredytowych związanych z uwolnieniem gruntów, jego wpływie, o wyznaczeniu granic stosowania itp.
Dyrektor generalny „OTP Leasing” Andrii Pavlushin, występując na temat „Kupić ziemię za mało, jeszcze trzeba przetworzyć. Z jakiego rodzaju programów leasingowych mogą korzystać rolnicy?”, przedstawił programy leasingowe firmy „OTP Leasing”, rolnicze portfolio „OTP Leasingu”, opowiedział o rodzajach leasingu, z którymi współpracuje firma, partnerach, o procesie zwiększania udziału techniki poprzez leasing i bankową obsługę rolniczych wpływów.
Dr Andrii Martin, zastępca Rady „Unii Ziemi Ukrainy”, rzeczoznawca, zaznaczył, że cena ziemi ukraińskiej nie może być na poziomie europejskim, ponieważ zależy od rentowności majątku. Prelegent przedstawił również działalność rzeczoznawców nieruchomości na Ukrainie, proces porównania, ceny, średni czynsz za ziemię, ekspozycję towaru na rynku itp.
Ostatnim w ramach tej sesji było wystąpienie Volodymyra Shalaeva, partnera zarządzający Grupy spółek „UVECON”, FRICS, na temat „Rynkowa ocena gruntu jako przedmiotu zastawu”. Ekspert zaznaczył, że istnieje zapotrzebowanie na obniżenie stopy kapitalizacji, a także, że Ukraina jest gotowa do obiektywnej oceny rynkowej gruntu dla kaucji. Ponadto, specjalista skupił się na cechach metod dokonywania wyceny rynkowej.
Forum zakończyło się trzecią sesją na temat „Kupowanie ziemi na kredyt: konsekwencje prawne i podatkowe. Zagrożenia, wyzwania i ochrona przed rajderstwem”, który moderowała Svitlana Pozova – wiceprezes „Ukraińskiego klubu księgowości Balans”.
O organizacyjno-prawnych formach przedsiębiorstw rolnych, znaczeniu przejrzystości struktury korporacyjnej, komandytowej, compliance itp. w ramach tematu „Przezroczysta struktura własności, nieposzlakowana opinia właściciela i kierownika gospodarstwa – wymagania dnia dzisiejszego wobec kredytobiorcy” opowiedział Yaroslav Romanchuk. „Najcenniejsze w rolnictwie – to reputacja” – podkreślił speaker.
Larysa Wrublevska, audytor wewnętrzny, kierownik praktyki rachunkowości i podatków Grupy Prawniczej EUCON, szczegółowo opisała wymagania dotyczące rachunkowości i podatków gospodarstwa/kredytobiorca, w szczególności wskazując, że sprawozdanie finansowe jest źródłem analizy; podkreśliła, że rachunkowość w gospodarstwach rolnych zależy od formy organizacyjnej; rachunkowość musi świadczyć o stabilności i zrównoważonym rozwoju działalności gospodarczej itp. Zdaniem eksperta, ważnym aspektem jest posiadanie polityki rachunkowości, ponieważ poprawnie zorganizowana rachunkowość jest warunkiem niezbędnym dla ochrony praw i uzasadnionych interesów rolnika.
Yevhen Petrenko, radca prawny, szef praktyki ochrony działalności Grupy Prawniczej EUCON, podzielił się z uczestnikami informacjami odnośnie rajderstwa rolniczego na Ukrainie. Aktualność tematu rajderstwa na Ukrainie była i będzie, o czym świadczą dane statystyczne podane przez Yevhena Petrenko. Zgodnie ze słowami prelegenta, najbardziej trafnym narzędziem ochrony przed rajderstwem jest konsekwentna, wyważona polityka w korporacyjnej strukturze firmy, przejrzystość rachunkowości, wyraźny pion zarządzania firmą. W celu ochrony firmy przed rajdestwem, prawnik polecił przeprowadzenie audytu prawnego firmy, opracowanie standardów firmy i prowadzenie szkoleń dla pracowników firmy. „Dlatego, aby nie stać się ofiarą rajdesrtwa, trzeba być do niego przygotowanym” – podsumował swoje wystąpienie Yevhen Petrenko.
Anatoliy Miroshnichenko w ramach tematu „Ważne aspekty prawnej „czystości” działki sprzedawanej” opowiedział o docelowym przydziale działki, kwestiach tytułu, o działkach znajdujących się w dzierżawie, „nowych” umowach dzierżawy gruntów itp. W szczególności, speaker zwrócił uwagę na problemy, które mogą wystąpić podczas odnowienia umów najmu, a mianowicie dwuznaczność interpretacji ustawy o dzierżawie ziemi. Według pana Anatolia, niektóre sformułowania prawa można interpretować jako automatyczne odnowienie umowy najmu, inne wskazują na konieczność zawarcia umowy dodatkowej. A co najważniejsze, nadal nie ma jedności w praktyce sądowej w tej sprawie „Może być zaskoczeniem dla wynajmującego i najemcy fakt, że działka nadal włada, poprzedni najemca. Z drugiej strony poprzedni najemca może racjonalnie oczekiwać, że umowa najmu została automatycznie wznowiona, tymczasem działka została przekazana innej osobie” – podkreślił Anatoliy Miroshnichenko.
Podsumowując, prywatny notariusz Vasyl Kuzmych, przedstawił szczegóły prawne notarialnej umowy sprzedaży i zastawu gruntu. Speaker zaznaczył, że przy zawarciu umowy kupna-sprzedaży działki, powinny być przedstawione następujące dokumenty: akt własności ziemi lub świadectwo dziedziczenia, umowa kupna-sprzedaży, a także wyciąg z katastru gruntów państwowych i ocena środowiska działki.
Uczestnicy wydarzenia mieli możliwość kontynuowania rozmowy z ekspertami po zakończeniu głównej części forum, w szczególności omówić poszczególne aspekty omawianych zagadnień, nowe pomysły i projekty, dzielić się doświadczeniami i uzyskać odpowiedzi na wszystkie pytania. Forum zaowocował wydajne pracą, konstruktywnymi i aktywnymi dyskusjami w zakresie poruszanych tematów i planami na przyszłość. Drużyna Grupy Prawniczej EUCON dziękuje wszystkim uczestnikom i partnerom oraz czeka na kolejne spotkania w przyszłości! Stay tuned!