W dniach 22-23 września w Warszawie odbyło się XV Forum Dyrektorów Działów Prawnych organizowane przez Puls Biznesu. Wydarzenie poświęcone było omówieniu wyzwań w kontekście zjawisk kryzysowych, takich jak pandemia czy wojna na Ukrainie, dla szefów działów prawnych i top managerów w biznesie prawniczym, a także znalezieniu skutecznych metod i form zarządzania kryzysowego w celu przezwyciężenia bieżących problemów.
Podczas drugiego dnia forum Yaroslav Romanchuk, partner zarządzający EUCON, oraz Andrii Romanchuk, szef warszawskiego biura EUCON, zaprezentowali temat „Zarządzanie ryzykiem nadużyć w sektorze korporacyjnym: zapobieganie i wykrywanie”.
Nakreślając praktyczne działania EUCON, prelegenci wyróżnili cztery główne bloki prezentacji, aby skupić się na najważniejszych aspektach w ramach tematu, a mianowicie: 1) oszustwa korporacyjne i ich przyczyny; 2) możliwe rodzaje oszustw; 3) zapobieganie, wykrywanie i dochodzenie; oraz 4) praktyczne case’y.
W kontekście zarządzania ryzykiem nadużyć w sektorze przedsiębiorstw eksperci sięgnęli do raportu Occupational Fraud 2022: A Report to the Nations autorstwa Association of Certified Fraud Examiners (ACFE), największej organizacji zajmującej się zwalczaniem nadużyć i prowadzeniem edukacji w zakresie przeciwdziałania im. I tak, panowie Yaroslav i Andrii przedstawili statystyki dotyczące badanych przypadków, strat z powodu oszustw wewnętrznych według wartości całkowitej i według regionów, przywłaszczenia aktywów i korupcji wewnętrznej, przypadków oszustw kryptowalutowych.
Prelegenci przeanalizowali również strony ofiar i sprawców oszustw. I tak na rzecz oszustw korporacyjnych padali przede wszystkim przedstawiciele sektorów nieruchomości, handlu hurtowego, transportu i logistyki, budownictwa i użyteczności publicznej, a 23% wszystkich sprawców stanowili właściciele i menedżerowie firm, ale tylko 6% sprawców (z ogólnej liczby) zostało ukaranych.
Yaroslav Romanchuk i Andrii Romanchuk zwrócili uwagę, że w przypadku kontroli antyfraudowej decydujące znaczenie ma dostępność kontroli antyfraudowej, która wiąże się z mniejszymi stratami z tytułu oszustw i szybszym ich wykrywaniem, czyli zależy od podjęcia działań prewencyjnych w celu unowocześnienia ochrony przed przestępczością w przedsiębiorstwie.
Prelegenci zwrócili uwagę, że oszustwa zawodowe obejmują: sprzeniewierzenie majątku, korupcję wewnętrzną, oszustwa związane ze sprawozdawczością finansową. Ponadto podano dane statystyczne dotyczące częstotliwości występowania każdego z wymienionych rodzajów przestępstw, a także rozkład sprawców według płci.
Wspierając wypowiedź statystykami dotyczącymi skuteczności stosowanych metod, panowie Yaroslav i Andrii zidentyfikowali 4 główne narzędzia wykrywania przestępczości korporacyjnej: audit zewnętrzny, zautomatyzowany monitoring transakcji/danych, doradztwo, weryfikacja kierownictwa.
Z danych podanych przez ekspertów wynika, że najczęściej przestępstwa zgłaszają klienci, pracownicy, konkurenci oraz osoby anonimowe. Prawnicy twierdzą, że jednym z czynników odróżniających oszustwo od innych przestępstw związanych z pracownikami jest to, że oszustwo zawiera: korzyści osobiste sprawcy, celowe wprowadzenie w błąd, obecność złej wiary i zmowę z kimś spoza organizacji.
Oszustwa mogą być również klasyfikowane w podziale na 1) pracowników (wewnętrzne); 2) klientów, kontrahentów, osoby trzecie (zewnętrzne); 3) na rzecz organizacji; 4) na szkodę organizacji. Dla jasności prelegenci przedstawili trójkąt oszustw składający się z okazji, nacisku i racjonalizacji oraz podkreślili, że pracownicy, osoba trzecia lub pracownik i osoba trzecia mogą popełnić oszustwo w drodze zmowy. Do 5 najważniejszych rodzajów oszustw należą: łapówkarstwo i korupcja, sprzeniewierzenie aktywów, oszustwa zakupowe, oszustwa dotyczące zasobów ludzkich oraz cyberprzestępczość.
Eksperci zwrócili uwagę uczestników na fakt, że najskuteczniejszym sposobem wykrywania oszustw są wskaźniki, procedury analityczne, oceny ryzyka nadużyć finansowych oraz pracy audytora wewnętrznego/kontrolera. Dochodzenia prowadzone są w celu odzyskania skradzionych dóbr, ukarania sprawców, ochrony pracowników i ustanowienia systemu kontroli wewnętrznej.
Na koniec prezentacji pan Yaroslav i pan Andrii nazwali i przeanalizowali różne czynniki oszustwa.
